Wat is een ‘bus met ikken’?
Een bus met ikken is een metafoor voor jezelf. Je kunt jezelf zien als een bus met allerlei ikken, die omstebeurt achter het stuur zitten. Met de doorzetter achter het stuur kom je verder dan met de twijfelaar. De twijfelaar kan je behoeden voor al te spontane keuzes. Terwijl je spontane ik juist erg fijn kan zijn in gesprekken of spel.
Wat zijn ‘ikken’?
Ikken zijn delen van jezelf. Je zou kunnen zeggen dat het competenties zijn, vaardigheden, persoonskenmerken. Het voordeel van het gebruik van ikken, is dat je niet vast zit aan standaard termen. Je kunt natuurlijk zeggen dat je een introverte ik hebt. Tegelijkertijd kan je ook een extraverte ik hebben. Die zit dan wellicht wat minder vaak achter het stuur dan je introverte ik. De metafoor van ikken geeft je de vrijheid om helemaal zelf te benoemen uit welke delen jij bestaat. Zo zie je in de bus hierboven (niet van mij) bijvoorbeeld een hulpengel en een meters-willen-maken-ik.
Waar komt het idee van een ‘bus met ikken’ vandaan?
Het idee van een ‘bus met ikken’ komt uit de Voice Dialogue-methodiek. Dat is een methodiek ontwikkeld door Hall en Sidra Stone, twee Amerikaanse psychologen, begin jaren ’70.
Wanneer maak je een ‘bus met ikken’?
De meeste mensen maken een ‘bus met ikken’ als ze keuzes willen maken, waarbij ze het idee hebben dat ze veel verschillende, soms tegenstrijdige, gedachtes en gevoelens hebben rond deze keuzes. Of als ze in een situatie zitten die ze niet begrijpen, waarbij ze meer inzicht willen krijgen in zich zelf.
De aanleiding kan dus zowel ‘negatief’ als ‘positief’ zijn: stress op het werk of privé, keuzes rond werk of relatie, terugkerend gedrag waar je wat aan wilt doen, etcetera.
In 7 stappen een ‘bus met ikken’
Stap 1. Teken je bus
Je pakt een vel papier, liefst A3-formaat. Je tekent daarop een zo groot mogelijke bus. Het is geen tekenwedstrijd, dus ‘keep it simple’. Als het maar duidelijk is welke kant de bus op rijdt, dus waar het stuur zit. De bus hierboven rijdt naar links, anderen tekenen een bus die naar rechts rijdt. Sommigen tekenen de bus vanaf de bovenkant en ik heb zelfs al dubbeldekkers gezien!
Stap 2. Schrijf een paar ikken op post-its
Post-its zijn essentieel. Het idee is om per post-it één ik te noteren. Je plakt deze post-it dan op de plek waar deze ik de afgelopen weken (of maanden) vooral heeft gezeten. Dus maakte je creatieve ik overuren? Dan plak je de post-it met je creatieve ik in de buurt van de chauffeursstoel. Was je planner nergens te vinden en gebeurde alles ad hoc, geïmproviseerd of niet? Dan plak je de post-it met de planner achter in de bus.
De post-its maken duidelijk dat de ikken van plek kunnen wisselen. Heb je geen post-its, gebruik dan bijvoorbeeld behangerstape.
Stap 3. Ga nog een paar minuten door met brainstormen over je ikken
Zet je censuur-ik achter in de bus, gebruik je spontane ik om nog wat ikken naar boven te halen. Gebruik verschillende kleuren post-its om je creatieve ik te stimuleren.
Stap 4. Vind meer ikken met gerichte vragen
Vragen die goed werken zijn:
- Welke ikken gebruik je in je werk of dagelijks leven?
- Denk ook terug aan eerder werk/opdrachten/klussen
- Of aan jezelf in andere rollen, als ouder, kind, vriend(in), leerling, etcetera
Stap 5. Betrek anderen bij je ‘bus met ikken’
Je kunt anderen vragen welke ikken zij bij jou zien. Erg leuk om te doen, al kan het wat kwetsbaar voelen. Je open ik wil dit wel, heb je een hulpvrager in je bus?
Wat ook kan: bedenken wat anderen over jou zeggen. Welke complimenten of kritiek hebben ze? Wat zegt dit over jouw ikken?
Of kijk naar anderen en zie welke ikken zij hebben. Waar zitten die ikken bij jou in je bus?
In het programma Een jaar groeien op Zuid betrekken we actief jouw netwerk. Meer tips over het betrekken van anderen lees je in het boek Een 10 voor werkgeluk.
Stap 6. Ikken vinden door situaties te analyseren
Je kunt het specifieker maken door je een paar situaties te herinneren. Welke ikken zaten toen voorin de bus? Welke achterin? Welke had je goed kunnen gebruiken? Waren er andere mensen betrokken en welke ikken merkte je bij hen op?
Stap 7. Ikken in de toekomst
De laatste stap die ik hier wil geven is: kijk eens naar de toekomst. Welke ikken zou je waar in je bus willen hebben? Je kunt vooraf een foto maken van je bus tot en met stap 6. Ga dan de post-its herschikken zodat je een bus krijgt zoals je die zou willen. Wellicht zijn er dan nog extra ikken die bij je op komen, die kun je dan natuurlijk toevoegen.
Meer lezen over ikken?
- Lees hoe ik in gesprek ga met twee van mijn ikken (de ingewikkelde denker en kaizen-ik)
- Lees over vijf ikken op Zuid: de handen-uit-de-mouwen-ik, de directe ik, de idealistisch ik, de levensgenieter en de de tijd-voor-een-praatje-ik
Wil jij meer met je ‘bus met ikken’?
Doe mee met Een jaar groeien op Zuid, of lees het boek ‘Een 10 voor werkgeluk‘. Je kunt me natuurlijk ook gewoon bellen, appen, of mailen op 06 2277 0681 of hannekedijkman@newoptions.nl om een coachingsgesprek te plannen.