Mooier, beter werk leveren, waar mensen van genieten, groeien, gelukkiger van worden, dat levert meer werkgeluk. Daarvoor maken we iedere dag duizenden beslissingen. Zeg ik dit, doe ik dat, vraag ik die? Maar hoe komen al die beslissingen eigenlijk tot stand?
Uit hersenonderzoek blijkt dat hersenen al weten wat de beslissing zal zijn, nog voordat “ik” beslis. Mark Mieras*: “De uitslag is al bekend maar ik – mijn zelf bewustzijn – weet dit nog niet.” Oftewel: we kiezen voordat we ons er bewust van zijn. Onbewust kiezen, het lijkt een contradictio in terminis….
Gisteren zag ik het eerste deel van de documentaire over Jaap van Zweden. Hij dirigeert, luistert en reageert direct naar de leden van het orkest waarbij je de muziek steeds mooier hoort worden. Het lijkt of hij onbewust kiest.
Hoe doen gewone mensen dat? Zo gericht en effectief reageren? Ik vroeg het aan Steef, die als als manager werkt bij een technisch bedrijf.
Onbewust kiezen voor een scheldpartij
Steef: “Zes jaar geleden gebeurde er iets waar ik erg van schrok. Ik vertelde een medewerker op de werkplaats: ‘Dat moet nu gebeuren’. Ik had heel veel op mijn bordje, een baas die in mijn nek hijgde. De man zei: “Nee”. Zonder te kunnen luisteren naar wat de achtergrond van zijn nee was, ben ik heel erg kwaad geworden, ik heb hem zelfs uitgescholden.”
Hij vertelt het nu bedachtzaam. “Daarna dacht ik: ik ga deze baan niet volhouden. Ik ben toen gaan mediteren.”
De cirkel van (on)bewust (on)bekwaam naar turbo stand?
Beste lezer, ik denk dat je het model van (on)bewust (on)bekwaam leren kent? We zijn ons niet bewust van onze onbekwaamheid, totdat er iets gebeurt. Zoals de scheldpartij van Steef. Daarna gaan we leren, oefenen. Een cursus leidinggeven bijvoorbeeld. Dan voelt alles onwennig omdat we constant bewust zijn van ieder stapje dat we zetten. Totdat ons nieuwe gedrag ‘gewoon’ wordt.
Oftewel: weten hoe iets anders moet en het ook vanzelf anders doen, dat is nogal een verschil. Dat komt doordat die hersenen al beslissen voordat we het door hebben.
Mijn ervaring is dat meditatie twee mechanismen stimuleert zodat we sneller nieuwe vaardigheden vanzelf toepassen.
1e effect van meditatie: meer single tasking
Steef was druk bezig met multitasking toen hij zijn medewerker uitschold. Hij had veel op zijn bordje, een baas die in zijn nek hijgde. Daardoor was hij niet gefocust op de medewerker, maar op het resultaat. Met meditatie leer je single tasking: je oefent om alleen maar te letten op je ademhaling. Je telt je uitademingen tot 10. Eeeeen, inademen, tweeeeeee, inademen. Na de 10 begin je weer bij 1. De meesten van ons komen niet verder dan 4, of 2, of zitten al bij 15….
Door iedere keer weer terug te gaan naar de ademhaling, leer je singletasking. Zodat je ook in je werk kunt focussen op de ene taak die nu voor ligt.Het benoemen van een foutje bij die ene violist. Of het gesprek met een medewerker.
Steef: “Deze week kwam er een projectmanager heel erg kwaad naar me toe over een project voor een belangrijke klant. Een van mijn teams had geen resultaat geleverd terwijl de deadline volgende week is. Nu kon ik echt naar hem luisteren. Ik toonde begrip, waardoor zijn ballon van emotie gecontroleerd leeg kon lopen. Prrrrrp. Mijn eigen boosheidballon werd wel wat opgepompt. Ook mijn ballon liet ik gecontroleerd leeglopen, door in actie te komen, de mouwen op te stropen.
2e effect van meditatie: minder zeker weten
Ik weet zeker hoe het moet! Bijvoorbeeld een blog schrijven. Maar als ik mijn conceptblog laat lezen door mijn fijne kritische collega’s, geven ze me iedere keer weer zeeeer bruikbare feedback. Als ik één ding heb geleerd van meditatie is het wel om minder zeker te weten. Ook Steef leerde het. Hij vertelt verder over dezelfde projectmanager:
“Ik vroeg hem om een overleg te organiseren met het team en met mij. Ik ging erheen met het idee dat het team zich moest opsluiten en twee weken alleen aan dit project moest werken. Het team bleek een betere oplossing te hebben. Ze kunnen meer dan ik verwacht had. Door mijn idee te laten gaan en te gaan met wat er in de groep gebeurt, ervaar ik opluchting. De mensen gingen weg met een gevoel van waardering, eigenwaarde en zelfstandigheid, dat straalde er van af. In zo’n overleg staat het team centraal, het doel is dat we als team verder kunnen. De klant is in die situatie instrumenteel. Zo leer ik steeds meer los te laten, steeds meer te zien wat mijn team te bieden heeft. Daar worden mijn teamleden gelukkiger van en dat geeft mij werkgeluk.”
Turbo leercyclus
Met meditatie ben ik me dus bewuster van wat ik doe, van hoe de omgeving daarop reageert. Ik ben me sneller bewust van mijn onbekwaamheid, ik weet beter wat ik niet weet, niet kan. De cirkel van onbewust onbekwaam is dus kleiner. Mijn bewuste onbekwame ik krijgt vleugels! En ook als er dingen wel gaan lukken, ik bewust bekwaam word, gaat het leerproces sneller. De fase van onbewust bekwaam is wellicht korter, want ik zie al snel weer waar ik nog verbeteren kan. Leren gaat dus in turbostand, zie het middelste plaatje hieronder.
Het leert
Hierboven rechts op het plaatje zijn we nog een stap verder, het leerproces gaat vanzelf. Het leert. Het ego stapt opzij. We zitten onszelf niet meer in de weg. We merken op en passen ons gedrag aan. Is dat misschien het niveau waarop Jaap van Zweden werkt?
Met dank aan Guido Makor van Computaal voor het meedenken over deze blog.
En dank voor de mooie Illustratie Janna Kool, clarifying business visualizer!
* Mark Mieras, Ben ik dat? Wat hersenonderzoek vertelt over onszelf, Nieuw Amsterdam Uitgevers, 2007
** Naam op verzoek veranderd.
Aan de slag met je twijfels?
Je kunt me natuurlijk gewoon bellen, appen, of mailen op 06 2277 0681 of hannekedijkman@newoptions.nl. Je kunt ook meedoen aan de gratis proefsessie die ik regelmatig geef of mijn boek Een 10 voor werkgeluk in vier stappen bestellen: