Geld is belangrijk!
In mijn (Hanneke’s) jeugd heb ik twee nog al tegengestelde denkbeelden over geld ontwikkeld. Het ene was dat geld erg belangrijk is, want zonder geld is er armoede én isolement. Dit denkbeeld heeft er (denk ik nu) toe geleid dat ik economie ben gaan studeren, in Afrika ben gaan werken en nu nog steeds gefascineerd ben door werk. Werk als middel dus om uit de armoede en het isolement te komen en blijven. “Je jas/trui/haar ziet er armoedig uit” was zo ongeveer het ergste dat je tegen me kon zeggen. Armoede, zo was het idee, is eigenlijk iets om je over te schamen. Tja…
Mensen met geld zijn…
Het tweede denkbeeld dat ik ontwikkelde in mijn jeugd is dat mensen mét geld eigenlijk niet te vertrouwen zijn. Ik schrijf ook dit het met enige gene…
Het heeft me wel wat jaren gekost om er achter te komen dat beide denkbeelden nergens op slaan. Jaren waarin ik arme en rijke mensen ontmoette. In Afrika ontmoette mensen uit alle lagen van de bevolking én werd zelf beschouwd als rijk. Als coach ontmoette ik mensen die vanuit hele goede banen teruggevallen waren op een uitkering en zag hoe de een worstelde met zijn overtuigingen over rijkdom en armoede, terwijl de ander monter deed wat hij/zij kon doen aan de situatie. Sommigen werkten bewust eerst aan hun mentale en/of fysieke conditie voordat ze weer het werkend leven instapten. Anderen kozen voor banen die veel minder verdienden dan hun vorige baan, maar waarin ze wel veel gelukkiger waren. Weer anderen legden de focus op hun gezin.
Weer monsters om in de ogen te kijken
Toch merkte ik dat ik bij duidelijke rijkdom kriebels kreeg. Dat is een ander type mensen, dat gevoel. De eerste stap in het kwijt raken van rare gevoelens (eerder noemde ik dit monsters) is je er van bewust worden. De tweede stap is om de monsters ook echt onder ogen te zien. Daarom ging ik in gesprek met iemand die zeer goed verdient. Wat zegt hij over geld?
Man met geld
Rob Verhofstad (zie foto) is lid van het College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen en daarmee medeverantwoordelijk voor 180 opleidingen, 2700 medewerkers en ruim 26.000 studenten. Ik denk nu dat hij zichzelf nooit ‘Man met geld’ zou noemen, maar zo voelde het voor mij wel toen ik een afspraak met hem maakte.
Over geld zegt hij zelf: “Ik weet nu niet wat ik per maand verdien en weet niet wat er op mijn rekening staat. Maar als het problematisch zou zijn zou ik er tot 3 cijfers achter de komma me erin verdiepen”.
Kippenslachter
Ik vraag hem via Skype hoe hij opgroeide. “Ons gezin was absoluut niet rijk. Low middle class. Als de wasmachine kapot was, moest niet ook nog de tv kapot gaan. Mijn ouders waren daar heel rationeel en nuchter over. Geld is er niet zo maar, je moet er voor werken, je moet plannen en geen avonturen aangaan. Als tiener werkte ik bij een kippenslachter voor 4 gulden per uur, drieënhalve week. De tijd is nog nooit zo langzaam gegaan. Het was een extra motivatie om verder te leren.
Financial secure zijn is niet wat me ten diepste drijft, het is wel nodig om het achter me te kunnen laten.
Doe maar normaal wijsneus
Studeren was niet gebruikelijk, maar ik ben wel enorm gestimuleerd om kansen te grijpen. Van VWO ben ik direct naar de universiteit gegaan, dat was en is best ongebruikelijk. Van hogeschoolstudenten heeft 60% van de ouders geen hoger onderwijs. Dat is echt een naar beneden buigende factor. Als je twee kinderen hebt met identieke leercapaciteiten, waarvan de een hoger opgeleide ouders heeft en de andere laag opgeleide ouders, dan kun je voorspellen dat de eerste makkelijk op de universiteit komt en de tweede op HBO/MBO. We zien ook bij ons/Hanzehogeschool dat je daar heel erg op moet letten.
Zelf ging ik politicologie studeren, dat is geen 1e generatiekeuze, maar ik wilde dat graag gaan doen. Ik heb toen de studieadviseur gevraagd hoe het met de arbeidsmarkt stond. Hij zei eerlijk dat die niet zo best was voor politicologen. Ik heb erover nagedacht en dacht dat ik meer kans maakte als goede politicoloog dan als slechte bedrijfskundige.
Laatst sprak ik met iemand over internationalisering van ons onderwijs. Die ging ervan uit dat onze studenten uit hoger opgeleide gezinnen komen en al veel landen gezien hebben. Dat de ouders het toejuichen als ze in het tweede of derde jaar voor studie naar het buitenland gaan.
Maar een student die uit een bijstandsgezin uit Stadskanaal komt, die gaat niet zo maar voor een half jaar naar Barcelona, dan moet je echt stepping stones inbouwen. Dat klinkt misschien als generalisatie, maar staat wel voor de realiteit. Onze internationalisering moet er echt anders uitzien dan op een universiteit. Dat herken ik dus vanuit het gezin waar ik vandaan kom. Ik heb ook van heel dichtbij gezien hoe (andere) ouders hun kinderen ontmoedigden met ‘doe maar normaal, voor mij is dit toch ook genoeg, arrogante wijsneus’.”
Ambitieus vanaf de start?
Nog even terug naar de start. Na zijn studie van Rob snel werk, wat na een paar jaar leidde tot een vaste baan:
“Toen ik een vaste baan kreeg dacht ik wel: dit is heel goed, dit is vastigheid. Vanaf dat moment ben ik er niet meer mee bezig geweest. Een paar jaar later bood mijn leidinggevende me een schaal hoger aan. Ik weet nog dat ik echt flabbergasted was. Ik vond het heel bijzonder, was er blij mee. Ik had geen behoefte gehad om er om te vragen, was er niet mee bezig geweest. Het overviel me. Het voelde al rijkdom dat het gebeurde en ik heb het ook niet afgeslagen. Ik vond het belangrijk om hem ook te melden dat het voor mij zo voelde. Een schaal betekent toch ook waardering, erkenning.”
Nu is Rob lid van College van Bestuur. Hoe is dat zo gekomen?
“Met een focus op puur geld zou je in deze sector niet zover gekomen zijn. Dat is niet drive die je nodig hebt. Geld is ook niet de werkelijke beloning. Paradoxaal ben ik nu prima tevreden met wat ik verdien.
Toen ik bestuurder werd was er wel een moment dat ik besefte: er is afbreukrisico. Hoe hoger je komt, hoe groter het risico. Daar heb ik toen wel over nagedacht. Maar ik vind het wel heel leuk werk en ik denk dat ik het kan. Dus ik ga er vanuit dat het goed komt.”
Laatst hoorde ik dat de piramide van Maslow, die eindigt met zelfontplooiing, nog een tweede driehoek er boven heeft. (zie afbeelding van zen.nl) Daar ligt de focus op verbinding, altruïsme, wat je voor anderen kunt betekenen.* Niet dat ik nu al bovenin die piramide zit, maar arbeidsvreugde heeft voor mij wel te maken met de vraag hoe ik me nu kan inzetten om iets in beweging te zetten, van betekenis kan zijn.
Van een tweet tot Ghandi
Een mooi moment op de Hogeschool? We hebben onlangs een minor georganiseerd voor vluchtelingen. Dat was op heel veel punten bevredigend, voor de studenten en ook voor de docenten. Ik was verrast dat docenten dit vrijwillig willen doen. Het was het mooiste onderwijsprogramma dat we ooit hebben aangeboden.
Het begon met een tweet van het UAF. Ik retweette zoiets als ‘mooi’. Een docent twitterde me toen dat hij zeker wist dat hij docenten kon vinden om een opleiding aan te bieden. Op donderdag stuurden we een mailtje, op dinsdagavond zaten we met vijftig docenten een curriculum in elkaar te schroeven. Het werd prachtig onderwijs.
Maandag was de diploma uitreiking. Een docent citeerde Ghandi: “Alles wat ik voor je doe heeft geen waarde, alleen wat ik met je doe.” Ik had de vluchtelingen onderschat. Ik toonde een foto van het kabinet en ze zeiden: dat klopt niet, Opstelten is al vertrokken. Ik heb echt mijn beeld moeten bijstellen.
Het gebrek aan discrepantie tussen wat je hebt en wat je nodig hebt
“Wat rijkdom is? Ik ken wel mensen die veel hebben maar eigenlijk straatarm zijn doordat ze mee willen doen met de grote jongens en dan in de problemen komen. De vader van mijn vrouw is rijk opgegroeid. Wat ik zo mooi aan hem vond is dat hij altijd veel rijker is geweest. Hij had heel weinig nodig, hij was helemaal tevreden. Daardoor werd hij autonoom, niemands knecht. Mijn schoonvader leefde dat en dat probeer ik zelf ook. Rijkdom, dat is het gebrek aan discrepantie tussen wat je hebt en wat je nodig hebt.
Een tijdje geleden hielden we een tuinfeest met mensen aan een lange tafel. Ik was wat stil en zat om me heen te kijken. Ik zag familie, vrienden en voelde: ik zit hier prima. Het was echt een ‘count your blessings’ moment: dit is helemaal prima.”
1 minuut oefening
Welke denkbeelden heb jij over geld? Over rijkdom? Over armoede?
Neem één minuut de tijd om te noteren welke denkbeelden of spreekwoorden ongecensureerd naar boven komen. Start het één minuut filmpje door op de bel te klikken.
Hieronder je antwoorden (anoniem) delen maakt mij rijk! Mailen kan ook hannekedijkman@newoptions.nl.
Wat zegt de wetenschap over geld en werkgeluk?
Leidt een hogere beloning er toe dat mensen meer resultaten opleveren?
Bij een onderzoek van het MIT beloofden ze studenten een hogere beloning als ze meer resultaten opleverde. Het bleek dat dit wél werkt bij mechanische vaardigheden. Maar als er wat denkkracht nodig is, dan leidt een hogere beloning tot minder goede resultaten.
Hetzelfde bleek uit onderzoek in India. Wat wel nodig is: betaling zodat mensen zich geen zorgen meer hoeven te maken over geld. “Take the issue of money off the table’. Klik op de afbeelding voor het filmpje.
Dank aan Jan Bekkering!
Jan Bekkering van Film in de Buurt las een eerdere versie van deze blog. Film in de Buurt gaat over het samen film kijken, met mensen uit de wijk, samen op een plein of park. Het gaat om elkaar te ontmoeten, op een andere manier. De films die Jan laat zien zijn altijd korte films. “Voor ieder wat wils”, zegt hij altijd.Korte films vindt hij leuk om te tonen. Korte films verrassen je! Het zijn korte verhaaltjes of een korte schets van een gevoel.
Een goed bewaard geheim is dat Jan ook zelf films maakt. Voor een film bij jou in de buurt of een film voor jouw project/organisatie, of om filmpjes van Jan te bekijken, zie Film in de buurt.
Welke stap naar meer werkgeluk en levensgeluk zet jij?
Wat voor rol speelt geld bij jouw werkgeluk?
Je kunt me natuurlijk gewoon bellen, appen, of mailen op 06 2277 0681 of hannekedijkman@newoptions.nl. Je kunt ook meedoen aan de gratis proefsessie die ik regelmatig geef of mijn boek Een 10 voor werkgeluk in 4 stappen bestellen: