Ook interessant als je een geweldige leidinggevende bent!
Als het gaat over werkgeluk, dan is er één vraag die steeds terugkomt: ‘Wat doe ik met mijn vreselijke leidinggevende?’. Varianten: mijn baas doet niet wat ik wil. Mijn baas luistert niet naar me. Mijn baas snapt me niet.
Uit onderzoek van de Gallup groep* blijkt zelfs dat 68% van de Nederlandse werkenden vindt dat hun manager een demotiverend werkklimaat creëert. Daarom een antwoord in 3 stappen.
De eerste stap is je te realiseren dat deze vraag berust op een groot misverstand.
Het misverstand is dat jouw baas er voor jou is.
Wat me opviel na zeven jaar Afrika was dat bazen hier op het eerste gezicht gedragen als gelijken van hun medewerkers. Ze kleden zich net zo, ze eten gewoon mee met de rest, je kunt ze tutoyeren en bij hun voornaam noemen.
Maar bazen zijn, ook in Nederland, gewoon bazen. Ze bepalen en betalen jouw salaris. Dus als zij zeggen: spring, dan spring je.
Wat ik leerde over relaties van Erich Fromm** geldt óók voor de relatie met je baas:
- Leer hem/haar kennen (en zorg dat hij/zij jou kent)
- Accepteer hem/haar zoals hij/zij is
- Zorg voor hem/haar
- Voel je verantwoordelijk voor hem/haar.
1e stap 1 minuut oefening
Kun je jezelf scores geven over de bovengenoemde 4 punten?
- Ik ken mijn baas (score 0 tot 10) ….
- Ik accepteer mijn baas ….
- Ik zorg uitstekend voor mijn baas ….
- Ik voel me verantwoordelijk voor mijn baas …
En misschien kun je ook wel inschatten hoe het omgedraaid is? Dus hoe goed denk jij dat jouw baas je kent, etc?
Wat doe ik met mijn vreselijke leidinggevende? 2e stap
Een tweede vraag die vaak naar voren komt is: “Hoe reageer ik als mijn leidinggevende me alweer extra werk geeft?” Varianten op deze vraag zijn: hoe ga ik om met stress, hoe hou ik tijd over voor mezelf/mijn kinderen/ mijn vrienden?
Ook deze vraag berust op een groot misverstand.
Het misverstand is dat je alles zou moeten doen wat je gevraagd wordt.
Je moet helemaal niets. Je werkt daar uit vrije keuze. Je kan ieder moment (met eventueel in achtneming van wettelijke termijnen) ontslag nemen. Of je ziek melden. Of jouw reactie geven.
Wat ik leerde bij KPMG BEA was hoe je netjes feedback kunt geven. Ik heb in al die jaren coaching nog geen één klant gehad die dat echt goed feedback kon geven. Ik heb het ze allemaal geleerd, mét hele blije klanten (en bazen) als gevolg.
Dus:
- Toen jij …. (schets de situatie)
- Voelde ik ….. (wat voelde jij bijvoorbeeld boosheid, angst, verdriet)
- Omdat …. (de reden waarom je dat gevoel kreeg bij deze situatie)
- Ik zou graag willen …. (wat jij zou willen dat de ander doet/niet doet)
- Want ….. (de reden waarom jou dat verstandig/logisch lijkt)
- Wat vind jij ervan?
Als je extra werk krijgt kun je dus reageren:
- Toen jij me gisteravond mailde met de opdracht om vandaag klus Z te doen
- Voelde ik me boos
- Omdat klussen A tot en met Y vandaag op mijn agenda staan en mijn dag dus helemaal gevuld is.
- Ik zou graag willen dat jij kiest wat je wilt dat ik vandaag doe,
- Want als ik echt A tot en met Z vandaag zou doen, dan ga ik zeker fouten maken, wat ons ontevreden klanten oplevert.
- Wat vind jij ervan?
2e stap 1 minuut oefening
Kun je liefst met een heel kleine situatie oefenen. Hoe zou jij feedback willen geven? Op het werk of privé?
Je kunt op de bel klikken voor één minuut stilte.
Wat doe ik met mijn vreselijke leidinggevende? 3e stap
Bovengenoemde adviezen/antwoorden zijn natuurlijk lekker tegenstrijdig.
- Eerst schrijf ik: als ze zeggen spring, dan spring je. Want hij/zij is nu eenmaal je baas.
- Op de tweede vraag: ‘Hoe reageer ik op extra werk?’ antwoordde ik: zeg gewoon nee.
Dus hoe kun je hierin een middenweg vinden? Daarvoor de 3e stap.
Ouder-volwassene-kind
Bovenstaande figuren teken ik vaak voor klanten. O staat voor ouder, V voor volwassene, K voor kind.*
Figuur 1. Als je ‘baas’ spring zet, en je springt, dan ben je dus in feite de knecht. Er is een duidelijke hierarchische relatie. Je baas gedraagt zich als ouder, jij als kind. Als je zeurt, dan ben je in feite een recalcitrant kind.
Figuur 2. Als je leidinggevende je vraagt om iets te doen en je zegt nee op een respectvolle manier (door bijvoorbeeld feedback te geven), dan sta je blijkbaar als volwassenen tegenover elkaar. Hij/zij vraagt je iets, jij antwoordt daar eerlijk op.
Figuur 3. Mijn ervaring is dat de Nederlandse situatie vaak nét daar tussen in zit. De leidinggevende wil erkent worden in zijn/haar rol. Vraagt soms (indirect) om loyaliteit. Dat gebeurt vaak op een manier die lastig te herkennen is voor mensen met weinig (Nederlandse) werkervaring.
Zo’n 90% van de tijd gedraagt men zich als twee volwassenen (figuur 2), zo’n 10% van de tijd is het net iets anders (figuur 3). Hoe herken je situaties als figuur 3, als werknemer? Drie suggesties:
- Je hebt opeens het gevoel dat je leidinggevende op je moeder/vader lijkt
- Je leidinggevende heeft meer stress dan anders
- Een gedachte ‘doe het lekker zelf’ schiet door je hoofd
Mijn eigen vallen en opstaan, hopelijk niet het jouwe
Bovenstaande klinkt heel simpel. Toch heeft het me lang geduurd om dit te snappen. Achteraf gezien heb ik daardoor veel kansen mis gelopen.
Als coach zie ik nu met pijn in mijn hart hoe het werkgeluk van mijn klanten wordt vergald door dezelfde versluierende hiërarchische verhoudingen. Hoe het problemen geeft in werk én in werk zoeken. Want ook in sollicitatiegesprekken wordt vaak even getest (bewust of onbewust), hoe de kandidaat omgaat met hiërarchie.
Ook de managers komen bij me, want ook aan hun kant van de tafel zijn ze op zoek naar een middenweg, om beter om te gaan met hun managers én met hun medewerkers. Om het werkgeluk van henzelf en hun omgeving te vergroten.
3e stap 1 minuut oefening
Denk terug aan de afgelopen maand.
Wanneer had je het gevoel in figuur 1, 2 of 3 te zitten?
Je kunt op de bel klikken voor één minuut stilte.
Hoe tevreden ben jij over je werk en je leidinggevende? Doe de gratis werkgeluk check
Je kunt natuurlijk me gewoon bellen, appen, of mailen op 06 2277 0681 of hannekedijkman@newoptions.nl. Je kunt ook de gratis checklist werkgeluk en levensgeluk downloaden of mijn boek Een 10 voor werkgeluk in vier stappen bestellen: